Polska prezydencja w Radzie UE szansą na wsparcie dywersyfikacji źródeł białka w celu zapewnienia silniejszego i bezpieczniejszego systemu żywnościowego UE

26 lutego 2025

Polska stoi przed szansą na wsparcie dywersyfikacji białka w kontekście najnowszej „Wizji dla rolnictwa i żywności” opublikowanej przez Komisję Europejską – podkreślają eksperci kampanii RoślinnieJemy oraz organizacji non-profit i think tanku Good Food Institute Europe.

Wizja ta kładzie szczególny nacisk na bezpieczeństwo żywnościowe, które jest kluczowym priorytetem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. To idealny moment, by Polska aktywnie włączyła się w debatę o przyszłości rolnictwa i podkreśliła znaczenie dywersyfikacji białka – jednego z fundamentów zrównoważonego, konkurencyjnego i bezpiecznego systemu żywnościowego w Europie.

Alternatywne źródła białka, takie jak roślinne zamienniki mięsa, nabiału, ryb i jaj, a także białka pozyskiwane w procesie fermentacji, jak mikoproteiny, czy mięso produkowane w hodowli komórkowej – mogą odegrać kluczową rolę w dywersyfikacji europejskiego rynku białka. Oczekuje się, że globalny popyt na mięso wzrośnie o ponad 50% do 2050 roku. W obliczu zmian klimatycznych, napięć geopolitycznych i zakłóceń w łańcuchu dostaw, dywersyfikacja źródeł białka może pomóc zwiększyć odporność europejskich dostaw żywności, jednocześnie łagodząc potencjalne skutki takich kwestii, jak degradacja środowiska i oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe. Na przykład, roślinne zamienniki mięsa zużywają do 93% mniej gruntów niż mięso konwencjonalne, podczas gdy fermentacja może wytwarzać pożywną żywność z surowców, które w przeciwnym razie zostałyby zmarnowane.

Potencjał Polski w zakresie innowacji żywnościowych

Według danych NielsenIQ, polski rynek żywności pochodzenia roślinnego wzrósł o 109% w latach 2020-2022, osiągając wartość 729 mln zł. Inne ogólnoeuropejskie badanie wykazało, że ponad 60% Polaków popiera zrównoważoną środowiskowo politykę żywnościową.

Dzięki silnemu sektorowi rolnemu i rozwijającemu się przemysłowi biotechnologicznemu, Polska jest w wyjątkowej pozycji, aby stać się europejskim liderem w zrównoważonej produkcji białka. Badania pokazują, że wspieranie alternatywnej produkcji białka może pozwolić Polsce osiągnąć samowystarczalność żywnościową do 2050 r., zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych i czterokrotnie zwiększyć powierzchnię upraw ekologicznych. Co więcej, według analiz rynkowych, przy odpowiednim wsparciu, rozwój sektora mięsa hodowanego komórkowo w Polsce może wygenerować do 4 mld euro i stworzyć do 7 000 nowych miejsc pracy do 2050 roku.

Polski rząd wyraził również uznanie dla roli, jaką innowacje w żywności mogą odegrać w kształtowaniu bardziej zrównoważonego i bezpiecznego systemu żywnościowego, jak zauważył Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Marek Gzik, który niedawno odwiedził polski startup LabFarm, „nowoczesne rozwiązania biotechnologiczne otwierają nowe możliwości dla nauki i gospodarki”. Jest to następstwem przyznania LabFarm 2 milionów euro na wsparcie skalowania procesów produkcyjnych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Polska prezydencja w UE przypada w kluczowym momencie dla przyszłości europejskiego systemu produkcji żywności. Obecnie odbywa się debata na temat wizji europejskiego rolnictwa i powinniśmy dostrzec, jak alternatywne źródła białka mogą wspierać bardziej odporne, bezpieczne i konkurencyjne rolnictwo. Tworząc przestrzeń dla innowacyjnych rozwiązań, dbając o gospodarkę i korzyści rolników, Polska może kształtować przyszłość, w której alternatywne źródła białka mogę uzupełniać konwencjonalną hodowlę zwierząt. Tym samym tworzyć zdrowszy, bardziej zrównoważony system żywnościowy. Dywersyfikacja źródeł białka może przynieść wiele korzyści polskiemu rolnictwu w nadchodzących latach.

Alicja Bućko, menedżerka ds. rzecznictwa politycznego w RoślinnieJemy

Wsparcie rządowe niezbędne dla dywersyfikacji źródeł białka

Poparcie dla zmian jest również silne wśród polskich rolników. Według badania RoślinnieJemy z 2023, 54% polskich rolników popiera działania mające na celu dywersyfikację źródeł białka, a ponad 40% uważa, że polityka rolna powinna wspierać rozwój źródeł białka pochodzenia roślinnego. Aby jednak tak się stało, niezbędny jest dialog, który rozpoczął się wraz z dialogiem strategicznym Komisji Europejskiej, a także odpowiednie mechanizmy wsparcia, które umożliwią rolnikom maksymalizację możliwości oferowanych przez alternatywne źródła białka.

Wizja Komisji Europejskiej dla rolnictwa wyraźnie pokazuje, że innowacje powinny być dostosowane do europejskiej produkcji żywności i uzupełniać ją, aby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe i zrównoważony rozwój. Alternatywne źródła białka są jednym z kluczowych sposobów osiągnięcia tego celu, a Polska ma szansę odegrać ważną rolę w tym procesie poprzez swoją prezydencję w Radzie UE. Polityka wsparcia i inwestycje publiczne w badania i rozwój z otwartym dostępem są niezbędne, aby to urzeczywistnić

Seth Roberts, starszy menedżer ds. polityki w Good Food Institute Europe

Wsparcie rządowe, inwestycje w badania oraz otwarty dialog z rolnikami i przedsiębiorstwami będą kluczowe dla rozwoju alternatywnych źródeł białka, co wzmocni bezpieczeństwo żywnościowe i przyczyni się do transformacji europejskiego sektora rolnego.

The Good Food Institute Europe to organizacja non profit i think tank pomagający budować bardziej zrównoważony, bezpieczny i sprawiedliwy system żywnościowy poprzez promowanie dywersyfikacji produkcji białka.

RoślinnieJemy to kampania społeczna tworząca bardziej roślinną przyszłość poprzez edukację, współpracę z biznesem i działania na rzecz większej dostępności diety roślinnej.