Czy warto inwestować w renowację zabytków?

19 kwietnia 2024

Dane dotyczące stanu zabytków nieruchomych w Polsce są alarmujące. W Międzynarodowym Dniu Ochrony Zabytków Korporacja Budowlana DORACO podkreśla znaczenie ochrony dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz wskazuje na mity, które blokują inwestycje w wartościowe historycznie nieruchomości.

Według stanu na 29 marca 2024 roku w rejestrze zabytków nieruchomych w Polsce figuruje około 80 tys. obiektów. „Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce” z 2017 roku mówi natomiast, że ponad 2/3 obiektów zostało ocenionych jako wykazujące objawy zniszczenia, przy czym w 6,5 proc. przypadków stwierdzono silne uszkodzenia konstrukcji lub zniszczenia znacznej części obiektu. W perspektywie kolejnych lat oznacza to, że wiele cennych nieruchomości może popaść w ruinę, jeżeli nie zostaną poczynione odpowiednie inwestycje.

Wokół renowacji i rewaloryzacji nieruchomości w Polsce przez ostatnie lata narosło wiele mitów, które wynikają głównie z niepoprawnie prowadzonych procesów inwestycyjnych. DORACO podkreśla, że cierpią na tym nieruchomości, których właściciele obawiają się ryzyka finansowego i odsuwają w czasie prace renowacyjne.

Jeżeli na początku procesu inwestycyjnego nieruchomość jest dobrze zinwentaryzowana, a prace rzetelnie wycenione przez specjalistów, to właściciel nieruchomości wie dokładnie, z jakiego rzędu kosztami musi się liczyć. Maleje jednocześnie ryzyko przekroczenia budżetów w trakcie renowacji. Dotyczy to zarówno obiektów, które są własnością państwa czy samorządów, gdzie inwentaryzacja powinna poprzedzać postępowanie przetargowe, ale też jest ważna dla inwestora prywatnego. Ten jest gotowy często na wydatki, ale poszukuje wskazówek, od czego zacząć i jak podejść do renowacji, aby jak najszybciej uruchomić obiekt i czerpać z niej korzyści finansowe. Inwestor prywatny chce w procesie mieć partnera, który umiejętnie przeprowadzi prace – w założonym czasie i budżecie. Inwestor nie musi być w procesie sam, nawet nie powinien. Szczególnie w procesach wielopoziomowych i złożonych.

Radosław Jarosiewicz, wiceprezes DORACO

Przywracanie nieruchomościom ich pierwotnych lub nadawanie nowych funkcji to często dla inwestora spełnienie marzeń, ale też szansa na znaczny zwrot z inwestycji bez różnicy na to, gdzie nieruchomość jest zlokalizowana, czy w centrum miasta, czy poza obszarami miejskimi. Po remoncie obiekt zyskuje na wartości, a także może zostać przekazany operatorowi do codziennego zarządzania.

Dobrym przykładem jest XVIII-wieczny spichlerz „Nowa Pakownia” w Gdańsku, który przekształcono w luksusowy hotel typu boutique. Pomimo modernizacji, w jego wnętrzu zachowała się autentyczna konstrukcja złożona z charakterystycznych słupów, podciągów oraz belek nośnych „nagich” stropów.

Radosław Jarosiewicz, wiceprezes DORACO

Kolejnych przykładów przywrócenia wartościowych nieruchomości społeczeństwu nie trzeba szukać daleko. W większości centrów polskich miast znajduje się wiele obiektów, które po renowacji tworzą wyjątkowo wartościowe elementy tkanki miejskiej. Przykładem tego jest przekształcony i rozbudowany kompleks CEDET, zlokalizowany w Warszawie u zbiegu ulic Kruczej, Al. Jerozolimskich i Brackiej. Kompleks składa się z dwóch połączonych ze sobą części: zabytkowego, dawnego Domu Towarowego SMYK oraz przebudowywanego budynku biurowo-handlowego. Zabytkowa część budynku z bardzo charakterystyczną formą dachu, kominów i elewacją pozostała praktycznie niezmieniona w stosunku do oryginału. Elewacje zabytkowego budynku zostały zrekonstruowane zgodnie z ich pierwotnym wyglądem sprzed pożaru w 1975 roku.

Ta renowacja obala też kolejny mit, a mianowicie, że renowacja zabytku wymaga zachowania dosłownie każdego detalu zgodnie z oryginalnym projektem, a także to, że musi być prowadzona wyłącznie tradycyjnymi metodami. Proces nowocześnie prowadzonej renowacji uwzględnia dostępne na rynku innowacje i nowe technologie. Dzięki temu inwestor zyskuje czas, a czas to przecież pieniądz. Jednocześnie współpraca multidyscyplinarnych zespołów w trakcie renowacji budynku o wartości historycznej to gwarancja zachowania walorów artystycznych i zabytkowych detali.

Dodaje Radosław Jarosiewicz

W Międzynarodowym Dniu Ochrony Zabytków DORACO przekonuje, że zwiększanie liczby zabytków nieruchomych poddawanych renowacjom to inwestycja w zachowanie spuścizny historycznej, ale także podnoszenie atrakcyjności naszego kraju dla turystów zarówno z Polski, jak i zagranicy. Ratowanie od zapomnienia cennych świadectw historycznych to tworzenie miejsc, które mogą stać się wizytówką danego regionu.